Νικολέττα Παινέση: Επιστροφή στο Σχολείο και Συμβουλές για Ομαλή Προσαρμογή

Ο μήνας Σεπτέμβριος ήρθε για να σηματοδοτήσει το τέλος του καλοκαιριού και την αρχή του Φθινοπώρου. Ήρθε για να αναγγείλει το τέλος της ξεγνοιασιάς, της ανεμελιάς των ατελείωτων ωρών παιχνιδιού, της ξεκούρασης και της διασκέδασης και να υποδεχτεί την νέα σχολική χρονιά, τις υποχρεώσεις και το καθιερωμένο ή αναδομημένο πρόγραμμα  του καθενός για την νέα σεζόν.

   Είναι ένας μήνας που οι περισσότεροι από εμάς τον έχουμε συνδέσει με την έναρξη του σχολικού έτους και δεν μας είναι και τόσο αρεστός. Αδιαμφισβήτητα, για τους πιο πολλούς η αρχή της σχολικής χρονιάς ήταν  μια  δύσκολη, αγχωτική και μελαγχολική διαδικασία, καθώς είναι δύσκολο να αποχαιρετάς το καλοκαίρι. Ένα καλοκαίρι που σου χαρίζει όμορφες στιγμές τις οποίες μοιράζεσαι με τους καλοκαιρινούς σου φίλους, ελεύθερο χρόνο, ανάπαυση, πολύ παιχνίδι και ψυχαγωγία. Και ποιος δεν θα δυσκολευόταν να το αποχαιρετήσει και να προσαρμοστεί ξανά στην νέα κανονικότητα;  Ας αναπολήσουμε και τις δικές μας εμπειρίες ως παιδιά, για να είμαστε σε θέση να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση!

    Σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα το 80% των παιδιών παρουσιάζουν δυσκολίες προσαρμογής κατά τον πρώτο μήνα φοίτησης στο σχολείο. Η προσαρμογή πολλές φορές χρειάζεται χρόνο και διαρκεί από 15 μέρες έως 1 μήνα. Οφείλουμε ωστόσο να γνωρίζουμε πως η προσωπικότητα του παιδιού παίζει σημαντικό ρόλο στην προσαρμογή του στα νέα περιβάλλοντα, καθώς κάθε παιδί έχει ανάγκη τον δικό του χρόνο και χώρο για να επεξεργαστεί τα νέα ερεθίσματα. Οι ηλικίες που συνήθως απαιτείται  περισσότερη προσοχή από τους γονείς είναι η νηπιακή ηλικία, η πρώτη τάξη του Δημοτικού καθώς επίσης του Γυμνασίου και του Λυκείου , γιατί αυτές αποτελούν μεταβατικές περιόδους για τα παιδιά.   Συγκεκριμένα, στην νηπιακή ηλικία, τα περισσότερα  παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με το άγχος του αποχωρισμού και  με τις φοβικές τους σκέψεις ότι οι γονείς τους ή τα πρόσωπα που τα φροντίζουν  θα πάθουν κάτι κακό και δυσκολεύονται να τους αποχωριστούν, αντιδρώντας στο σχολικό περιβάλλον. Αυτό το συναίσθημα είναι φυσιολογικό, λόγω του ασφαλούς δεσμού που έχουν αναπτύξει με την οικογένεια τους και λυπούνται όταν μένουν μόνα τους. Είναι  εκδήλωση του ενστικτώδους φόβου τους για το άγνωστο. Τα συμπτώματα που παρουσιάζει ένα παιδί με άγχος αποχωρισμού είναι

• έντονο κλάμα,
• σωματικά συμπτώματα όπως κεφαλαλγίες και πόνους στη κοιλιά,
• υπερβολικός φόβος,
• επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες,
• άρνηση για σχολείο.

Αν τα συμπτώματα αυτά διαρκέσουν 6 εβδομάδες τουλάχιστον, καλό θα ήταν οι γονείς να επισκεφτούν ένα ειδικό ψυχικής υγείας.

   Σε αυτό το αναπτυξιακό ορόσημο των παιδιών, στην βρεφονηπιακή ηλικία οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι και με τα δικά τους συναισθήματα. Πόσες μητέρες κλαίνε μαζί με τα παιδιά τους στον παιδικό σταθμό ή στο νηπιαγωγείο, πόσες δείχνουν το άγχος και την ανησυχία τους στα παιδιά δυσκολεύοντας έτσι την διαδικασία του αποχωρισμού; Πολλές! Δεν τις αδικώ ωστόσο είναι μια κρίσιμη αλλαγή στην οικογένεια και χρειάζεται να επέμβουν όλοι οι μηχανισμοί προσαρμογής  που προκαλούν την ανισσοροπία στην οικογένεια, για να επέλθει η ισορροπία ξανά.

  Οι δικές μου συμβουλές  προς τους γονείς με παιδιά αυτών των ηλικιών  είναι οι εξείς:

• Να μείνετε ψύχραιμοι, ήρεμοι, χαμογελαστοί και να μην μεταφέρετε στο παιδί τους το άγχος. Σε κανέναν γονιό δεν αρέσει να κλαίει το παιδί του το καταλαβαίνω, αλλά στοχεύουμε στο καλό του, στην ανεξαρτησία του. Είναι ευλογία να βλέπετε τα παιδιά σας να μεγαλώνουν! Είναι αναγκαίο να καταπολεμήσετε τους δικούς σας φόβους και να μη μεταφέρετε με τον τρόπο σας τα δικά σας συναισθήματα στο παιδί, γιατί θα δικαιολογήσει τον φόβο του και δεν θα προσπαθήσει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
• Να είστε υπομονετικοί και να θέσετε όρια. Οι πρώτες μέρες είναι δύσκολες, αλλά μείνετε σταθεροί στις απόψεις σας και μην κρατήσετε το παιδί σπίτι, επειδή στο σχολείο κλαίει. Δώστε του χώρο και χρόνο και δείξτε του ότι είστε ενθουσιασμένοι και περήφανοι για το νέο του ξεκίνημα στο σχολείο, περιμένοντας νέα του το μεσημέρι για να σας πει το πώς πέρασε. Αφήνοντας το στο σχολείο το πρωί, δώστε του μια αγκαλιά και ένα φιλί και αποχαιρετήστε το. Μην κοιτάξετε πίσω, αν κλαίει φεύγοντας.
• Περάστε ωστόσο ποιοτικό χρόνο μαζί του στο σπίτι, δημιουργήστε την δική σας καθημερινή ρουτίνα, παίξτε, διαβάστε ένα βιβλίο κλ.π
• Για να κατανοήσουμε τις εκδηλώσεις άγχους των παιδιών πρέπει να αναλογιστούμε την αιτία δηλαδή ότι, τα περισσότερα παιδιά φοβούνται μην πάθουν κάτι οι γονείς τους την ώρα που λείπουν από το σπίτι, γι’ αυτό κι εσείς διαβεβαιώστε τα παιδιά σας ότι δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα κακό και δώστε του ένα αντικείμενό δικό του ή δικό σας μαζί του να έχει για να σας το φέρει το μεσημέρι, εφησυχάζοντας το πώς θα σας ξανά δει σύντομα.  
• Καλό θα ήταν πριν αρχίσει το σχολείο οι κηδεμόνες να επισκεφθούν το χώρο μαζί με το παιδί, να γνωρίσουν τις νηπιαγωγούς, ώστε να υπάρχει εξοικείωση του παιδιού με το σχολικό περιβάλλον και να νιώσει ασφάλεια πως υπάρχει συνεργασία ανάμεσα στους γονείς και το σχολείο.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

• Γονείς γίνεται ενεργητικοί ακροατές για τα παιδιά σας, αφήστε τα να σας γνωστοποιήσουν τις ανάγκες τους, τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες τους. Καθησυχάστε τα ότι θα είστε πάντα δίπλα τους, θέλουν και επιζητούν την ασφάλεια που θα τους εμπνεύσετε. Αναπολήστε και μοιραστείτε  τους τις δικές σας εμπειρίες από τις πρώτες μέρες σχολείου σας, δείχνοντας με αυτό τον τρόπο ότι και εσείς είχατε δυσκολευτεί να προσαρμοστείτε.
• Αγοράστε μαζί τα σχολικά είδη της αρεσκείας των παιδιών σας για να οργανωθεί την νέα σχολική χρονιά.
• Λίγες μέρες πριν ξεκινήσει το σχολείο το παιδί να ξυπνήσει νωρίς, να αρχίσει κάποια εξωσχολική δραστηριότητα, να συναντήσει τους φίλους του από το σχολείο, να επισκεφτεί το χώρο του σχολείου, ώστε να αρχίσει να εξοικειώνεται με την νέα πραγματικότητα.
• Θέστε σαφή όρια για την καθημερινή ρουτίνα του παιδιού, όπως το χρόνο διαβάσματος, τις ώρες παιχνιδιού και τις ώρες ύπνου. Αν δεν τηρηθούν τα όρια μην χρησιμοποιήσετε παρορμητικές και αυστηρές τιμωρίες, αλλά την λογική των φυσικών συνεπειών.
• Δείξτε αγάπη, κατανόηση, ενσυναίσθηση. Περάστε ποιοτικό χρόνο μαζί. Επιβραβεύστε τα παιδιά σας συνεχώς λέγοντας πόσο περήφανα είστε γι’αυτά και για την προσπάθεια που καταβάλλουν!

Συνοψίζοντας, αυτές  είναι μερικές προτάσεις για την καλύτερη προσαρμογή των παιδιών στο σχολείο δίνοντας έμφαση στις ηλικίες που θεωρούνται  κρίσιμες για την ανάπτυξη των παιδιών.

ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΠΟΛΛΑ ΧΑΜΟΓΕΛΑ!!

Προτεινόμενη βιβλιογραφία για γονείς:

• Green, C, (2005). Τα νήπια έγιναν παιδιά. (Εκδ.) Πλατύπους.
• Campeau, F. & Briere, F. (2008). Προετοιμάζω το παιδί μου για το σχολείο (Εκδ.) Εκδοτικός οργανισμός Π. Κυριακίδη

Προτεινόμενη βιβλιογραφία για παιδιά:

• Παπαγιάννη Μ: Επιστροφή στο σχολείο. Εκδόσεις Πατάκη.
• Παπαθεοδούλου Α: Το σχολείο φοβάται τον Νικόλα. Εκδόσεις Μίνωας.
• Crimi-Trent, E. (2014). Η πρώτη μέρα στο σχολείο. (Εκδ.) Διόπτρα.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ/ΑΠΟΔΟΣΗ:

ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΠΑΙΝΕΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ/ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Email: nikolettapainesi97@gmail.com