“Η μελαγχολία των Χριστουγέννων”   Της Πέγκυς Καραμπατου

Δεν είναι για όλους οι γιορτές ένα χαρμόσυνο και αγαπημένο γεγονός. Δεν καταλήγουν πάντα όπως τις σχεδιάσαμε ή μας έταξαν. Συγκεκριμένα τα Χριστούγεννα, φέρουν μια θλίψη για πολλούς συνανθρώπους μας. Είτε επειδή είναι μόνοι τους, είτε επειδή θυμούνται τους ανθρώπους που έχασαν ή τους λείπουν, είτε επειδή οι προσδοκίες τους για τις γιορτινές ημέρες κάθε άλλο από εκπλήρωση είχαν.

Τα Χριστούγεννα θεωρούνται κυρίως οικογενειακή υπόθεση και δεν έχουν όλοι μια οικογένεια να τα χαρούν. Κάποιοι επίσης δεν θέλουν να είναι με την οικογένεια τους αυτές τις εορταστικές ημέρες. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, που πρέπει να είναι κάποιος με συγγενείς που κανονικά θα ήθελε να αποφύγει και αναγκάζεται. Τα Χριστούγεννα, εξαιρώντας την θεία του ταυτότητα, την θρησκευτική, είναι ένα πολύ φορτισμένο κοινωνικό και συναισθηματικό γεγονός.

Και η συναισθηματική φόρτιση ήδη έχει ξεκινήσει από την γνωστή μας φράση, Χριστούγεννα ημέρες αγάπης και γιορτής, άρα αυτομάτως μας προδιαθέτει στο να γιορτάσουμε, αλλά και να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε. Μπορούμε δεν μπορούμε, θέλουμε δεν θέλουμε. Σκεφτείτε πως μας τα παρουσιάζουν οι ταινίες ή οι διαφημίσεις: η οικογένεια φορά τα καλά της, έχει πλούσια αγαθά στο τραπέζι της, έρχονται συγγενείς, φίλοι. Παιδιά χαρούμενα που παίζουν και γελούν, που ανοίγουν τα δώρα τους και αγκαλιάζονται και φιλιούνται όλοι χαρούμενοι και ευτυχισμένοι. Θαλπωρή σε σπίτια όμορφα, δέντρα στολισμένα, μουσική, φαγητό, σαν μια ταινία καλοστημένη που το σενάριο απαγορεύεται να αποτύχει.

Και όμως, δεν έχει πάντα επιτυχία, όπως και δεν έχει πάντα καλούς πρωταγωνιστές. Η πρόκληση για μοναχικούς και μόνους συνανθρώπους μας εξίσου μεγάλη. Αυτή την στιγμή της τελειότητας και της ευτυχίας των άλλων, η μοναξιά τους γίνεται ιδιαίτερα αισθητή, εμφανής και αγχωτική. Γιατί αν δεν είσαι όπως οι πολλοί, μάλλον είσαι λάθος, δυστυχισμένος και έχεις αποτύχει.

Το να νιώθεις χαρά, δεν έχει κάποιο μαγικό κουμπί που πατάς και αμέσως τα όμορφα συναισθήματα είναι όλα εκεί αναμμένα και στολισμένα. Ο άνθρωπος νιώθει τεράστια πίεση να νιώθει ευτυχισμένος, ιδίως όταν δεν έχει λόγο ή δεν μπορεί. Για να είμαστε ακριβείς, μιλάμε για μια εποχιακή κατάθλιψη, λόγω καιρού και έλλειψης ήλιου, χαμηλωμένα φώτα, κρύες θερμοκρασίες και χαμηλή διάθεση και ενέργεια. Ακόμα και αν ο όρος Χριστουγεννιάτικη κατάθλιψη είναι λανθασμένος, είναι γεγονός πως πάρα πολλοί αναζητούν την βοήθεια των ειδικών εκείνες τις ημέρες και περνούν κάποια κρίση.

Τι είναι αυτό που μας ωθεί όμως και σε παρεξηγήσεις τις μεγάλες γιορτές; Οι μεγάλες προσδοκίες και η αναζήτηση της ευτυχίας και της τελειότητας για λίγες ημέρες. Ευχόμαστε και κάνουμε σχέδια για ένα υπέροχο γιορτινό τραπέζι και ατμόσφαιρα, με το άγχος να μην χαλάσει κάτι, μην πάει κάτι στραβά, μην και δεν ευχαριστήσουμε καλεσμένους και οικογένεια.

Από το δώρο που θα λάβουμε ή θα δώσουμε, έως το αν το φαγητό ήταν τελικά νόστιμο. Είναι και η προσδοκία πολλές φορές της εκπλήρωσης ονείρων ή της συμφιλίωσης με ανθρώπους που δεν έχουμε καλές σχέσεις. Υπάρχουν κανόνες που μας δεσμεύουν και μας στεναχωρούν, πολλή φασαρία για το τίποτα αν το καλοσκεφτούμε. Γενικά οι γιορτές φέρουν για πολλούς ανθρώπους τραυματικές εμπειρίες και από τα παιδικά τους χρόνια που θέλοντας και μη, τις συνδέουν με ό,τι ζουν σε μεγαλύτερη ηλικία. Από το δώρο που πήραν τα αδέρφια μας, που ήταν καλύτερο από το δικό μας, έως το ρούχο που φορούσαμε και μας αδικούσε στην σιλουέτα…..η ανάγκη να είναι όλα τέλεια τις γιορτινές ημέρες προξενεί άγχος έως εμμονή, για αυτό και ξεσπάμε ή παρεξηγούμαστε, στην ανάγκη να μην χάσουμε τον έλεγχο και καταφέρνουμε το αντίθετο. Οι μεγάλες γιορτές, αλλάζουν την ρουτίνα μας και τον συνηθισμένο τρόπο δράσης μας και μας θέλουν να είμαστε αλλιώς ακόμα και αν δεν μπορούμε. Σαν ένα σοκ σκεφτείτε συμπεριφοράς και ρυθμών, που πυκνά συχνά μας κάνουν ευερέθιστους. Στο υποσυνείδητο δεν υπάρχουν πχ Χριστούγεννα ή άλλες γιορτές, άρα δεν είναι και σίγουρο που θα μας ξεσκονίσουν τα άσχημα από μέσα μας και θα μας αλλάξουν για την ποιότητα των στιγμών μας.

Κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη…ένα μελαγχολικό χειμωνιάτικο παραμύθι οι γιορτές για πολλούς. Ένα μοτίβο περίπλοκων συναισθημάτων, που μας φορτίζει τόσο έντονα, που κάποιες φορές δεν το αντέχουμε. Ας μας επιτρέπουμε να είμαστε ο εαυτός μας, όποιος και να είναι αυτός κι ας περάσουμε αυτές τις ημέρες με γνώμονα την ψυχική μας ισορροπία. Αυτό είναι το καλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας, δίνοντας ο καθένας μας το δικό του νόημα σε αυτές!

*Η Πέγκυ Καραμπάτου είναι φιλόλογος, σύμβουλος ψυχικής υγείας, συγγραφέας και ιδρύτρια ΕΞελίσσω