Πέγκυ Καραμπάτου: Η λεκτική κακοποίηση είναι συναισθηματική κακοποίηση

Τη δύναμη των λέξεων, που μπορούν να μας βλάψουν με ποικίλους τρόπους, εξακολουθούμε να την υποτιμάμε, βασιζόμενοι στην ιδέα ότι «είναι μόνο λόγια.» Η λεκτική βία είναι ύπουλη, τόσο μάλιστα, που αργούμε πολλές φορές να την κατανοήσουμε και να προστατευτούμε. Την βιώνουμε αρχικά μέσα στους κόλπους της οικογένειας και αργότερα στις σχέσεις μας και στον εργασιακό μας χώρο. Σκεφτείτε αυτό, πως οι νευρολογικές οδοί τόσο για τον σωματικό όσο και για τον συναισθηματικό πόνο είναι ίδιες. Κατανοήστε πως η λεκτική κακοποίηση, μεταβάλλει όχι μόνο τις νευρολογικές συνδέσεις στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο, αλλά επηρεάζει και την δομή του.

Ελάτε τώρα πίσω στην παιδική ηλικία, την δική σας, των δικών σας ανθρώπων, των παιδιών σας. Ναι έχει γίνει η ζημιά, μια ζημιά που γίνεται συνήθεια ως ένα βίωμα του έτσι μεγάλωσα, έτσι το έμαθα, έτσι συνεχίζω. Κανένα παιδί δεν έχει τρόπο να προστατεύσει τον εαυτό του μέσα στην οικογένεια, απέναντι σε έναν γονιό που το κακοποιεί λεκτικά. Όλα γίνονται στα κρυφά,τὰἐνοἴκῳμὴἐνδήμῳ,πολυφορεμένα και πραγματικότητα. Ας φέρουμε ως παράδειγμα την μητέρα που δεν αφήνει ίχνη και αρνείται πως βλάπτει με τα λόγια της. Τις περισσότερες φορές, κατηγορεί το παιδί της πως αντιδρά υπερβολικά, πως παραείναι ευαίσθητο, πως δεν αντέχει κριτική, άρα αυτό ευθύνεται ξεκάθαρα και όχι εκείνη. Απλά παραδείγματα: το παιδί γράφει διαγώνισμα και παίρνει άριστη βαθμολογία ή αποτυγχάνει ή αν υπάρχουν και αδέρφια γίνεται η σύγκριση. Ακούει λοιπόν από το, έλα μωρέ ήταν εύκολα για αυτό πήγες καλά, μέχρι το είσαι ανίκανος/ή, έως δες τον αδερφό/ή σου, γιατί δεν του/της μοιάζεις; Σε ελάχιστες λέξεις, περνάει όλη η παιδική ηλικία μπροστά μας,λες και δεν έγινε τίποτα, λες και ήταν δεδομένο, λες και η αγάπη και η αποδοχή κρίνεται στην απόδοση σε σύγκριση με ποιον και τι;

Το παιδί στο οποίο λέγεται ότι δεν τα καταφέρνει, ότι είναι μια απογοήτευση, ή δεν αξίζει την προσοχή, εσωτερικεύει αυτά τα μηνύματα τα οποία στη συνέχεια γίνονται η εσωτερική φωνή της αυτοκριτικής του. Η αυτοκριτική είναι μια καταστροφική συνήθεια του μυαλού κατά την οποία, το άτομο δεν αποδίδει μια κακή έκβαση στους εξωτερικούς παράγοντες, αλλά στα σταθερά, γενικευμένα χαρακτηριστικά του εαυτού του. Η αυτοκριτική είναι μια αόρατη σφιχτή θηλιά στο λαιμό μας, υπενθυμίζοντάςμας, ότι είμαστε ανίκανοι και ανάξιοι, δεν αξίζουμε ή πρέπει να προσπαθούμε όλη μας την ζωή να αποδείξουμε το αντίθετο. Μια άμεση συνέπεια της λεκτικής βίας, που μας χαρακτηρίζει και μας σπαταλά. Ξέρετε πόσα ‘’παιδιά’’ στην ενήλικη ζωή τους, συνεχίζουν να βλέπουν κακοποιητικές τις μητέρες τους και να παραμένουν ευαίσθητα και να πληγώνονται από τα λόγια τους; Μην μετρήσετε καν, ο αριθμός είναι μεγαλύτερος από την αντίληψη και  τις αντοχές σας.

Να περάσουμε στον γάμο και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις;Από κατηγορίες και μομφές, έως μείωση, ακύρωση, βρισιές, εκφοβισμός, απειλή. Όλα μαζί και το καθένα ξεχωριστά. Η γλώσσα που τσακίζει κόκκαλα, που τσακίζει την ψυχολογία, που σακατεύει την αυτοπεποίθηση, που σε  φτάνει στο σημείο ακόμα και να αρρωστήσεις ή να αυτοκτονήσεις. Αυτή η λεκτική βία, που είναι γνωστή και ως συναισθηματική ή ψυχολογική κακοποίηση, που συμβαίνει όταν ένα άτομο σε μια σχέση ή γάμο, προσπαθεί να κυριαρχήσει και να ελέγξει το άλλο πρόσωπο.Που γίνεται συνήθεια και δικαιολογείται ως συνέπεια στρες του συντρόφου και προβλημάτων.

Όσοι χρησιμοποιούν την λεκτική κακοποίηση, είτε σε παιδί, είτε σε ενήλικα, έχουν σκοπό μόνο ένα πράγμα: να κερδίσουν και να διατηρήσουν τον απόλυτο έλεγχο πάνω στο άτομο. Ένας θύτης δεν παίζει ποτέ δίκαια: χρησιμοποιεί τον φόβο, την ενοχή, την ντροπή και τον εκφοβισμό για να φθείρει και νακρατήσει το άλλον μικρό. Ο υβριστής που απειλεί και μειώνει και λέει ότι εσείς φταίτε, ότι δικαιούστε ή προκαλείτε την συμπεριφορά αυτή, προσπαθεί να σας αποδυναμώσει, να ταΐσει το «εγώ» του και να καλύψει δικές του ανασφάλειες και μειονεκτήματα, μέσω της συναισθηματικής εκδίκησης.Αν κάποιος έχει μεγαλώσει με προβλήματα μέσα στο σπίτι, σωματική η ψυχολογική βία, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να το αναπαράγει μεγαλώνοντας και στην δική του οικογένεια, στην σύζυγό του και στο παιδί του, σαν τρόπο επικοινωνίας και επιβολής. Επικίνδυνοι άνθρωποι, ακατάλληλοι γονείς, πληγωμένα σπουργίτια, άβουλα πλάσματα, όλοι μαζί σε ένα παιχνίδι εξουσίας και επιβολής. Βρες την δύναμη να φύγεις, δίχως να υπεραναλύεις, αυτά δεν είναι για σένα, αλλά για όσους επαγγελματικά ασχολούνται με αυτό. Εσύ φύγε μόνο μακριά, αυτός είναι ο μοναδικός σωσμός και θωράκισε το ‘’μικρό παιδί’’ σαν ενηλικιωθείς κάτω από τις δικές σου φτερούγες.

Πέγκυ Καραμπάτου

Ιδρύτρια ΕΞελίσσω

Φιλόλογος, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Συγγραφέας, Instructor Ευεξίας Ογκολογικών Ασθενών