Ελένη Κώνστα: Οι αλλαγές στην ελληνική οικογένεια

Η αλλαγή της κοινωνίας από αγροτική σε αστική είχε ως συνέπεια συνεχείς αλλαγές στο θεσμό της οικογένειας. Η κυριότερες αλλαγές ήταν η δημιουργία της πυρηνικής οικογένειας στην θέση της παραδοσιακής- εκτεταμένης οικογένειας, η είσοδος των γυναικών στον χώρο της αμειβόμενης εργασίας, η μείωση των γεννήσεων, η μείωση των γάμων και γάμοι σε μεγαλύτερες ηλικίες, η αύξηση των διαζυγίων και η αλλαγή ρόλων μεταξύ των δύο φύλων.

Στην εκτεταμένη οικογένεια, όπου συνοικούσαν οι παππούδες, οι γονείς, τα παιδιά και τα εγγόνια ο βασικός στόχος ήταν η επιβίωση, με βασικές προϋποθέσεις την αλληλεξάρτηση και την συλλογικότητα των μελών της. Η ενότητα των μελών ήταν δεδομένη, καθώς οι ανάγκες και οι στόχοι ήταν κοινοί και αν δεν υπήρχε ενότητα η επιβίωση κινδύνευε. Οι ρόλοι του καθενός στην οικογένεια ήταν ξεκάθαροι.

Με την μετακίνηση του πληθυσμού στις πόλεις η δομή της οικογένειας αλλάζει. Η οικογένεια μένει σε πολυκατοικίες και μετατρέπεται σε πυρηνική, γονείς και παιδιά. Στο πλαίσιο της πυρηνικής οικογένειας η γυναίκα εργάζεται συνήθως και εκτός σπιτιού, και αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά με τη σύζυγο της εκτεταμένης οικογένειας. Οι κοινωνικές και εργασιακές αλλαγές, καθώς και η αλλαγή του προσανατολισμού από την ομάδα στο άτομο επιφέρουν αλλαγές στόχων και αξιών στην οικογένεια, που έχει ως συνέπεια όλοι να αισθάνονται ανικανοποίητοι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι οικογένειες να μετατραπούν σε παιδοκεντρικές, όπου οι γονείς βρίσκουν κοινό νόημα και σκοπό στο μεγάλωμα των παιδιών, στην κάλυψη των αναγκών τους και στην αποκατάστασή τους.

Στην μεταμοντέρνα εποχή, οι νέοι διαγράφουν το θεσμό της οικογένειας και απορρίπτουν τη σημασία του θεσμού του γάμου. Οι αρνητικές επιπτώσεις που ένιωσαν στις παιδοκεντρικές οικογένειες, τους οδηγούν να δίνουν έμφαση στη σχέση, δηλαδή στον διάλογο και στην επικοινωνία. Η λειτουργική σχέση του ζευγαριού, με στοιχεία όπως ειλικρίνεια, ισότητα και συναισθηματική συμμετοχή αποτελεί βασική προϋπόθεση για τον ερχομό των παιδιών.

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι αν και οι αλλαγές στην ελληνική οικογένεια είναι σημαντικές, δεν θα πρέπει να υποτιμήσουμε την σημασία της διατήρησης της συνοχής της ελληνικής οικογένειας, το διαχρονικό μας καταφύγιο, όπως αναφέρει η Χάρις Κατάκη. Η συνοχή της οικογένειας συμβάλλει στην διατήρηση της συνοχής της κοινωνίας μας.

Ελένη Κώνστα,

Οικογενειακή Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας