Σε έναν κόσμο τόσο θορυβώδη και περισπασμούς, η σκέψη του να μείνει κανείς μόνος  μπορεί να φαίνεται τρομακτική. Ωστόσο, υπαρξιακοί στοχαστές όπως ο IrvinD. Yalom υποστηρίζουν ότι η αποδοχή αυτής της απομόνωσης μπορεί παραδόξως να οδηγήσει σε βαθύτερες, πιο αυθεντικές συνδέσεις – με τον εαυτό μας, με τους άλλους και με τον κόσμο γύρω μας. Αντιμετωπίζοντας αυτήν την ανησυχητική πραγματικότητα της υπαρξιακής απομόνωσης, εκθέτουμε τους εαυτούς μας σε βαθιά εσωτερική ανάπτυξη και ουσιαστικές σχέσεις .

Τι είναι η υπαρξιακή απομόνωση;

Η υπαρξιακή απομόνωση αναφέρεται στο γεγονός ότι ο καθένας μας είναι κατά βάση μόνος στην εμπειρία της ζωής του. Ανεξάρτητα από το πόσο στενά συνδεδεμένοι είμαστε με τους άλλους, υπάρχουν πτυχές του εαυτού μας που δεν μπορούν ποτέ να γίνουν πλήρως κατανοητές ή να τις μοιραστούμε. Αυτή η αναγνώριση, όπως επισημαίνει ο Γιάλομ, οδηγεί συχνά σε μια ανησυχητική συνειδητοποίηση της ατομικής μας ξεχωριστότητας. Είναι μια αλήθεια που είμαστε καλωδιωμένοι να αποφεύγουμε – διώχνοντάς την με περισπασμούς, επιφανειακές σχέσεις και την ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση .

Ο τρόμος της μοναξιάς

Η αρχική αντιμετώπιση της υπαρξιακής απομόνωσης συνοδεύεται συχνά από φόβο και άγχος. Η σιωπή της μοναξιάς μπορεί να μοιάζει εκκωφαντική και η συνειδητοποίηση της μοναξιάς μας μπορεί να μας κάνει να αμφισβητήσουμε την ίδια μας τη θέση στον κόσμο . Ωστόσο, όπως προτείνει ο Yalom, ακριβώς αγκαλιάζοντας αυτόν τον φόβο μπορούμε να βρούμε απελευθέρωση. Όταν σταματήσουμε να τρέχουμε από τη μοναξιά, μπορούμε να αρχίσουμε να μαθαίνουμε από αυτήν .

Αγκαλιάζοντας τη μοναξιά

Η μοναξιά, όταν την αποδεχόμαστε, γίνεται “χώρος” για προβληματισμό, θεραπεία και σύνδεση. Μόνο αν καθίσουμε με την υπαρξιακή μας μοναξιά μπορούμε να αρχίσουμε να αποβάλλουμε τις μάσκες που φοράμε, τα προσωπεία που διατηρούμε για να κρατήσουμε τους άλλους κοντά μας . Με αυτόν τον τρόπο, γινόμαστε πιο αυθεντικοί, πιο ευθυγραμμισμένοι με τον αληθινό μας εαυτό. Αυτή η αυθεντικότητα δημιουργεί τη δυνατότητα για πραγματική οικειότητα. Όταν σταματάμε να περιμένουμε από τους άλλους να εκπληρώσουν τις ανεκπλήρωτες ανάγκες μας και αναγνωρίζουμε ότι κανένας άλλος δεν μπορεί ποτέ να μας ολοκληρώσει πλήρως, παραδόξως γινόμαστε πιο ικανοί για γνήσια αγάπη και σύνδεση.

Νέοι τρόποι του να σχετίζεσαι

Όταν αγκαλιάζουμε τη μοναξιά μας, δεν μπαίνουμε πλέον σε  σχέσεις από  ανάγκη ή φόβο. Προσεγγίζουμε τους άλλους ως άτομα που, όπως κι εμείς, διανύουν το δικό τους υπαρξιακό ταξίδι . Αυτή η συνειδητοποίηση προάγει την ενσυναίσθηση, τη συμπόνια και τη βαθύτερη κατανόηση των άλλων. Αντί να αναζητούμε σχέσεις για να ξεφύγουμε από τη μοναξιά, επιδιώκουμε να σχετιζόμαστε από ένα μέρος ολότητας.

Η τέχνη της αγάπης

Στο έργο του, ο Yalom τονίζει ότι η αληθινή αγάπη δεν έχει να κάνει με την “κατοχή” ενός ανθρώπου από έναν άλλον ή με το να μας «γεμίσει» τα κενά μας. Αντίθετα, έχει να κάνει με τον αμοιβαίο σεβασμό και την αναγνώριση της ατομικής εμπειρίας του κάθε ατόμου . Ετσι, ξαφνικά η αγάπη γίνεται μια μορφή τέχνης – μια σκόπιμη πρακτική του να βλέπεις και να τιμάς τη μοναδικότητα του άλλου ατόμου, ενώ μοιράζεσαι ένα δεσμό αμοιβαίας κατανόησης. Όταν αποδεχόμαστε τη δική μας μοναξια, επιτρέπουμε στην αγάπη να υπάρχει στην πιο αγνή και πιο απελευθερωμένη μορφή της .

Συμπέρασμα: Ανάπτυξη μέσα από την μοναξιά μας

Η αντιμετώπιση της υπαρξιακής απομόνωσης μπορεί να αισθάνεται συντριπτική, αλλά είναι επίσης μια πύλη για βαθιά προσωπική ανάπτυξη και βαθύτερες συνδέσεις με τους άλλους . Όσο περισσότερο μαθαίνουμε να καθόμαστε με τη μοναξιά μας, τόσο λιγότερη δύναμη έχει πάνω μας. Στην πραγματικότητα, το να μάθουμε πώς να είμαστε μόνοι ίσως είναι το πιο σημαντικό μάθημα από όλα. Όπως μας υπενθυμίζει ο AlbertCamus:

“Όταν ένας άνθρωπος έχει μάθει – και όχι στα χαρτιά – πώς να μένει μόνος με τα βάσανά του, πώς να ξεπερνά τη λαχτάρα του να φύγει, τις ψευδαισθήσεις που μπορεί να μοιράζονται οι άλλοι, τότε δεν του μένουν πολλά πράγματα να μάθει.”

Αγκαλιάζοντας τη μοναξιά, βρίσκουμε όχι μόνο τον εαυτό μας αλλά και τη δυνατότητα για πραγματικά ουσιαστικές σχέσεις με τον κόσμο.

Ιωάννης Βελονάκης: εκπ. Ψυχολόγος