Kαρακάνα Χρύσα: Kακοποίηση ή τοξικότητα στις ανθρώπινες σχέσεις

Η τοξική και κακοποιητική σχέση δεν περιορίζεται σε εμφανείς μορφές βίας, όπως οι φωνές, οι έντονοι καβγάδες ή η σωματική κακοποίηση. Αντιθέτως, η ψυχολογική και συναισθηματική κακοποίηση αποτελεί εξίσου επιβλαβή μορφή δυσλειτουργικής σχέσης, η οποία συχνά ασκείται με αθόρυβο και ύπουλο τρόπο, καθιστώντας την δυσδιάκριτη ακόμη και για το ίδιο το θύμα.

Μία σχέση χαρακτηρίζεται ως ψυχολογικά κακοποιητική όταν περιλαμβάνει:

• Συστηματικό έλεγχο και περιορισμό της αυτονομίας του ατόμου, μέσω απαγορευτικών φράσεων που ενέχουν αυστηρότητα, απειλή ή έμμεσο εξαναγκασμό (π.χ. «Δεν θα βγεις», «Αν κάνεις αυτό, θα έχει συνέπειες»).

• Χρήση φόβου, ενοχών ή σιωπής ως μέσα επιβολής και ελέγχου.

• Απομόνωση του ατόμου από το κοινωνικό και υποστηρικτικό του δίκτυο.

• Gaslighting: ψυχολογική χειραγώγηση που οδηγεί το θύμα να αμφισβητεί τη μνήμη, την αντίληψη ή τη λογική του.

• Χρόνια υποτίμηση, ειρωνεία ή απαξίωση, που πλήττει σταδιακά την αυτοεκτίμηση και την ψυχική ανθεκτικότητα του θύματος.

Η κακοποίηση αυτής της μορφής δεν μπορεί να είναι εύκολα αναγνωρίσιμη, εξαιτίας της έλλειψης ορατών ενδείξεων, ωστόσο οι επιπτώσεις της στην ψυχική υγεία μπορεί να είναι εξίσου σοβαρές με αυτές της σωματικής βίας, περιλαμβάνοντας άγχος, κατάθλιψη, διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), και συναισθηματική αποδιοργάνωση. Η αναγνώριση αυτών των μορφών συμπεριφοράς είναι κρίσιμη τόσο για την πρόληψη όσο και για την έγκαιρη παρέμβαση.

Kαρακάνα Χρύσα, Ψυχολόγος, Συντονίστρια ΕΞελίσσω,

με εξειδίκευση στην Ιατρική Ψυχολογία και στην Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία