Μαρία Τσιγκουράκου: 1η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS

Η 1η Δεκεμβρίου, η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, δεν είναι απλώς μία ημερομηνία στο ημερολόγιο. Είναι μια υπενθύμιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της προόδου της επιστήμης και της ανάγκης να σπάσει, επιτέλους, το στίγμα που για δεκαετίες συνοδεύει τον HIV. Παρά τις τεράστιες ιατρικές εξελίξεις, πολλοί άνθρωποι που ζουν με τον ιό συνεχίζουν να βιώνουν όχι μόνο τις πρακτικές συνέπειες
της διάγνωσης, αλλά και το αόρατο βάρος της κοινωνικής προκατάληψης. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο HIV, με τη σωστή αντιρετροϊκή αγωγή, μπορεί να τεθεί υπό πλήρη έλεγχο. Ένα άτομο με μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο δεν μεταδίδει τον ιό σε κανέναν. Η επιστήμη έχει μετατρέψει μια ιστορικά θανατηφόρα ασθένεια σε ένα χρόνιο και διαχειρίσιμο ιατρικό ζήτημα. Κι όμως, η πρόοδος αυτή δεν έχει μεταφερθεί εξίσου γρήγορα στην κοινωνική νοοτροπία.

Για πολλά άτομα, η στιγμή της διάγνωσης συνοδεύεται από έναν έντονο ψυχολογικό σεισμό. Ο φόβος, το άγχος, η ντροπή και η αβεβαιότητα συχνά υπερισχύουν της λογικής, ακόμη και όταν οι γιατροί εξηγούν ότι η ζωή μπορεί να συνεχιστεί κανονικά. Η εσωτερική πάλη δεν αφορά μόνο την υγεία· αφορά την ταυτότητα, την αυτοεκτίμηση και την αίσθηση του «ανήκειν». Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν τη
σιωπή, όχι γιατί έχουν κάτι να κρύψουν, αλλά γιατί φοβούνται πώς θα αντιμετωπιστούν εάν αποκαλύψουν το status τους. Το στίγμα λειτουργεί σαν μια δεύτερη διάγνωση, ίσως πιο επώδυνη από την πρώτη. Άγνοια, προκατάληψη, φόβος και λανθασμένες αντιλήψεις οδηγούν συχνά σε κοινωνική απόσταση, σε δύσκολες ή απορριπτικές αντιδράσεις στις σχέσεις, ακόμα
και σε διακρίσεις στον χώρο εργασίας ή στις υπηρεσίες υγείας. Αυτές οι εμπειρίες αφήνουν βαθιά ψυχολογικά αποτυπώματα, ενισχύοντας το αίσθημα μοναξιάς καιαυτοστιγματισμού.

Σε αυτήν τη διαδρομή, ο ρόλος των ψυχολόγων και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας είναι καθοριστικός. Η ψυχολογική υποστήριξη βοηθά το άτομο να επεξεργαστεί τη διάγνωση, να αποδομήσει τον εσωτερικευμένο φόβο, να επανακτήσει τον έλεγχο της ζωής του και να χτίσει ξανά την αυτοεκτίμηση και την εμπιστοσύνη στις σχέσεις. Ένας ασφαλής θεραπευτικός χώρος μπορεί να γίνει το καταφύγιο όπου η ντροπή μετατρέπεται σε αυτογνωσία, η μοναξιά σε σύνδεση και ο φόβος σε δύναμη.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS μάς καλεί να θυμηθούμε ότι ο HIV δεν ορίζει κανέναν άνθρωπο. Μας θυμίζει επίσης ότι η μεγαλύτερη απειλή δεν είναι ο ιός αλλά το στίγμα που τον περιβάλλει. Η κοινωνία χρειάζεται ενημέρωση, αποδοχή και περισσότερη κατανόηση. Χρειάζεται να ακούσει τις πραγματικές ιστορίες των ανθρώπων που ζουν με HIV και να αναγνωρίσει ότι πίσω από τις λέξεις «διάγνωση»
και «ιικό φορτίο» κρύβονται άνθρωποι με όνειρα, ανάγκες, ευαισθησίες και δικαιώματα.

Ο HIV σήμερα δεν περιορίζει την ικανότητα για ζωή, αγάπη, σχέσεις, δημιουργικότητα ή εξέλιξη. Περιορίζει μόνο ό,τι του επιτρέπουμε εμείς, ως κοινωνία, μέσα από τον φόβο και την άγνοια. Και γι’ αυτό η 1η Δεκεμβρίου δεν είναι απλώς ημέρα μνήμης και ευαισθητοποίησης
— είναι μια ευκαιρία να κοιτάξουμε μπροστά, να σταθούμε δίπλα στους ανθρώπους
που ζουν με HIV και να δεσμευτούμε ότι το στίγμα δεν έχει θέση στο σήμερα.

Τσιγκουράκου Μαρία, Ψυχολόγος, Eθελόντρια ΕΞελίσσω, Εκπ.Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία